Elektrikli araçlar, bugün dünyanın neredeyse her ülkesinde yaygın bir şekilde kullanılıyor. Otomobil satışlarının oldukça düşük olduğu Afrika ülkelerinde bile Çinli firmalara ait birçok elektrikli araç satılıyor. Peki bu araçlarda hangi şarj soketleri kullanılıyor? Hangi ülkede ne tür şarj soketleri bulunuyor? Tüm bu soruların cevabı yazımızda.
<

Elektrikli Araç Şarj Soketleri Karşılaştırma

CCS – Combo 1/2

2013’te Volkswagen tarafından kullanılmaya başlayan CCS (Combined Charging System) şarj soketi, elektrikli otomobillerin yaygın bir şekilde DC şarj kabiliyetiyle donatıldığı bir dönemde ortaya çıkmıştır. CCS Combo olarak bilinen soket, Amerika ve Avrupa’da mevcut AC şarj soketlerine DC akım taşıyan +/- pinlerin eklenmesiyle oluşturulmuştur.

DC şarj ile bugün 350 kW’ye kadar hızlı şarj imkanı sağlayan CCS portu, Amerika’da CCS Combo 1, Türkiye ve Avrupa’da ise CCS Combo 2 soket tasarımıyla kullanılıyor. Bugün Avrupa ve Amerika’daki neredeyse tüm elektrikli araç şarj istasyonları CCS Combo soketleriyle uyumlu kabloya sahip.

CHAdeMO

İlk kez 2009’da kullanıma sunulan ve dört Japon otomobil üreticisinin desteklediği CHAdeMO, halihazırda dünyadaki en yaygın şarj soketlerinden biri. 2018’de lanse edilen yeni versiyonu ile 400 kW DC şarj hızına ulaşabilen soket, CCS Combo’ya kıyasla daha kompakt formda tasarlanmış.

2020 sonu itibarıyla dünyada bir milyondan fazla CHAdeMO soketli araç bulunuyor. Bu sokete destek sunan toplam istasyon sayısının 45 bini aştığı tahmin ediliyor.

CHAdeMO destekli istasyonların büyük bölümü Avrupa, Japonya ve ABD’de bulunuyor. Türkiye’deki DC şarj istasyonlarının da neredeyse tamamında CHAdeMO uyumlu kablo seçeneği mevcut.

Tesla Şarj Soketi

Elektrikli otomobilin yeniden doğuşuna öncülük eden Tesla, 2008’de ilk lityum iyon pilli elektrikli otomobili piyasaya sürdüğünde şarj konusunda ihtiyacını karşılayabilecek nitelikte evrensel bir soket tasarımı bulunmuyordu. Bu vesileyle hem AC hem de DC şarjı aynı sokette birleştiren kompakt Tesla şarj soketi geliştirilmiş oldu.

Bugün yalnızca Tesla Supercharger şarj istasyonlarında bulunan ve 250 kW’ye kadar hızlarda şarj sağlayan Tesla soketi, Çin ve Avrupa’da satılan otomobillerde yerini bölgedeki yaygın soketlere bırakmış durumda. Gelecekte bu özel soket dizaynının kullanılmaya devam edilip edilmeyeceği merak konusu.

GB/T

Elektrikli araç dönüşümüne tam destek veren Çin devleti, 2015’te hem AC hem de DC şarj için kendi soket tasarımlarını tanıtmıştı. Bugün milyonlarca otomobilde kullanılan GB/T standardı, Çin’de satılan tüm elektrikli modellerde kullanılıyor. Buna Tesla da dahil.

Halihazırda 237,5 kW seviyesinde DC şarja imkan tanıyan GB/T soketler, Çin’in dışında elektrikli araç dönüşümünü geriden takip eden Hindistan’da da yaygın bir şekilde kullanılıyor. Soketin Hindistan’daki ismi ise Bharat EV Charger DC-001.

Type 1 – SAE J1772

ABD ve Kanada’da yaygın bir şekilde kullanılan Type 1 SAE J1772 soket, yalnızca tek faz elektrikle kullanılabiliyor. Amerika’da Seviye 1 şarj cihazlarında tercih edilen soketi, aynı zamanda CCS Combo 1’in üst kısmını oluşturuyor. CCS Combo 1 sokete hem J1772 hem de DC şarj kabloları bağlanabiliyor.

Type 2 – SAE J3068

ABD’de Seviye 2, Avrupa’da ise Mod 1, 2, 3 şarj cihazlarında yaygın bir şekilde kullanılan Type 2 SAE J3068, üç faz elektriğe bağlanabiliyor ve 22 kW üstü AC şarj hızlarına ulaşabiliyor. Aynı zamanda 2013 yılından beri Avrupa Birliği’nin resmi şarj konnektörü olarak kullanılıyor.

Mennekes olarak da bilinen J3068’in bir dönem DC şarj için de kullanılmak üzere güncellenmesi gündemdeydi. Ancak yerine DC akım taşıyan +/- pinlerin J3068’in altına eklendiği CCS Combo 2 geliştirilmişti. Tesla, bu soketin modifiye edilmiş versiyonuna Avrupa’daki Supercharger istasyonlarında yer veriyor.

Type 2 SAE J3068’i dünyanın hemen her ülkesinde bulmak mümkün. ABD, Avrupa ve Türkiye’de yaygın bir şekilde kullanılan, birçok elektrikli araçta standart olarak sunulan soket, sadece Çin’de erkek soket & dişi konnektör yerine dişi soket & erkek konnektör şeklinde ters düzende kullanılıyor.

ChaoJi

Çin ve Japonya’nın ortaklaşa geliştirdiği ChaoJi soketi, 1500 volt ve 600 amper desteği ile 900 kW DC şarj hızına ulaşabilecek. CHAdeMO 3.0 olarak da bilinen proje, iki protokol şeklinde uygulanacak. ChaoJi-1 protokolü sadece Çin’de, ChaoJi-2 ise Japonya ve dünyanın geri kalan tüm ülkelerinde geçerli olacak.

CCS soketlerin yerini alması beklenen ChaoJi, mevcut Type 1 SAE J1772, Type 2 SAE J3068 ve GB/T soketlerle uyumlu olacak bir formda yeni elektrikli araçlara uygulanabilecek.

ChaoJi portuna sahip ilk elektrikli araçlar 2022’de satışa çıkacak. Megavat seviyesinde şarj hızlarıyla elektrikli ağır vasıtalar, otobüsler ve hatta uçakların şarj edilebilmesini sağlayacak Ultra-ChaoJi soketi de projenin geliştirme planı içerisinde yer alıyor.